Çocuklarda Alt Islatma (Enürezis)

Çocuklarda enürezis, yani halk arasında alt ıslatma, tuvalet eğitimini 2-3 yaşlarında almış ancak beş ve daha büyük yaşlarındayken özellikle geceleri art arda tuvaletini kontrol edememeye denir. Çocuklar genellikle 2- 3,5 yaşlarında hem gündüz hem de gece, tuvaletlerini kontrol etmeyi öğrenirler. Ancak bazı fizyolojik rahatsızlıklar, değişen sosyal şartlar ve psikolojik travmalar çocuklarda gece alt ıslatmalarına sebep olabilir.

Enürezis, sadece gece değil gündüz zamanlarında da ortaya çıkabilir. Özellikle beş yaş ve sonrasında görülen alt ıslatma problemi, hem çocuğu hem de aileyi strese sokar. Enürezis, günlük yaşamı ve sosyal hayatı etkilemeye başladıktan sonra da büyük bir problem haline gelebilir. Çünkü enürezis, arkadaşlarıyla gün içerisinde uzun vakitler geçirmek, kamplarda, akrabalarında kalmak isteyen çocuğu psikolojik ve fizyolojik sıkıntılara sokabilir.

Enürezis’in Sebepleri Nelerdir?

* Çocuklarda tuvalet eğitimi aldıktan sonra beş yaş civarında görülen alt ıslatma (enürezis) birden fazla sebebe bağlanabilir. Bunlardan biri çocuğun değişen sosyal koşullara uyum sağlayamaması, bir nevi tepki göstermesi olarak görülebilir. Bunun yanında çocukta oluşan psikolojik rahatsızlıkların da sinyallerinden biri enürezis olabilir.

Örneğin anne-babası ayrılmış, ailesinden birinin vefatına şahit olmuş, bir kazaya tanıklık etmiş, sevdiği okulundan ayrılmış,  bir kardeşi olacağını öğrenmiş, şiddete maruz kalmış, aşırı baskınlanmış veya aşırı korumacı bir tutumla yetiştirilmiş çocuklarda enürezis görülebilir.

Bununla birlikte tabii ki bu ve benzeri olayları yaşamış çocukların hepsinde enürezis kesinlikle görülür denilemez. Çocuğu etkileyen tüm olayların enürezisin tanı ve tedavisinde değerlendirmek ve çocuğa psikolojik ve fizyolojik desteği bu yönde vermek gerekir. Bu anlamda aileden alınacak anamnez çok değerlidir.

* Fiziksel hastalıklar da, enürezis görülen çocuklarda en sık karşılaşılan sebeplerden. Çocuğun mesane kontrolü eğitimi almasına rağmen beş yaş ve sonrasında gündüz ve/veya geceleri altını ıslattığı görülüyorsa, diğer sebepler de göz önünde bulundurularak fiziksel muayene mutlaka yapılmalıdır çünkü;

. Çocuklarda görülen diyabet enürezise sebep olabilir.

. Çocuğun mesane kapasitesi normalden az olabilir.

. Çocukta meydana gelebilecek hormonal dengesizlikler enürezisi tetikleyebilir.

. İdrar yollarında oluşan rahatsızlıklar enürezisi meydana getirebilir.

– Araştırmalara göre genlerle çocuğa geçen kalıtımsal özellikler de çocukta enürezisin görülmesinin nedenleri arasında olabilir. Anne ve babasının birinde veya her ikisinde de çocukluğunda altını ıslatma vardıysa, çocuğunda da enürezis görülmesi oranı %70’lerdedir.

– Bunlarla birlikte tuvalet eğitimindeki hatalı tutumlar da enürezise sebep olabilir. Bu hatalı tutumlar arasında çocuk altını ıslattığı zaman çocuğu dövmek, ona bağırmak, ağır cezalar vermek, çok erken dönemde tuvaletini öğretmeye çalışmak, insanların yanında rencide etmek gibi davranışlar yer alır.

– Çocuğun sağlık testlerinde ve psikolojik durumunda bir sorun yoksa çocuk uyumadan önceki yeme- içe düzeni, fazla sıvı alımı ve idrarın geldiğini anlamayacak kadar derin uyku da enürezise sebep olabilir.

 Çocuklarda Alt Islatma (Enürezis) Nasıl Çözülebilir?

– Çocuğunda enürezisi gözlemleyen anne-babaların öncelikle çocuğun idrar yollarını veya psikolojisini etkileyen bir sağlık problemi olup olmadığını gözlemlemesi ve doktor kontrolü yaptırması gerekir.

– Eğer çocukta fizyolojik veya psikolojik bir sağlık problemi varsa doktor ve aile iş birliği ile durumun değerlendirilip çözüm yoluna gidilmesi en doğru yol olacaktır.

– Ailelerin çocuklarda alt ıslatma problemiyle karşılaşmaması için, tuvalet eğitimini çocuklarına doğru zamanda ve doğru tutumlarla vermesi çok önemlidir. Ağır cezalardan, kızmaktan ve şiddetten kaçınılmalıdır.

– Çocuk uykudan önce tuvalete götürülmelidir.

– Çocuk gece uykusuna yatmadan birkaç saat önce çok fazla olan sıvı alımı azaltılabilir, geceleri birkaç saatte bir tuvalet için uyandırılabilir.

– Sabah kalktığında yatağı kuru olan çocuklar için bu olumlu davranışı pekiştirici tutumlar sergilenebilir. (Çak yapma, etiket yapıştırma, kahvaltıda sevdiği şeyi yeme gibi.) Yatak ıslatma devam ediyorsa, çocuğa, biliyorum biraz zaman alıyor ama çabanı görüyorum ve yapabileceğini biliyorum gibi yüreklendirmeler, motive eden konuşmalar yapılabilir. Çocuğun bu süreçte nevresimlerini anne ile çamaşır makinesine atarak daha bilinçli olması sağlanabilir.

– Altına kaçırırsan annen/baban olmam, seni sevmem, baban yatağını atar, istediklerini yapmayız, kötü çocuk olursun gibi tehdit ve negatif söylemlerden kaçınılmalıdır.

Çocuklarınızın kirlenen çarşaflardan, ıslanan kıyafetlerden çok daha değerli olduğunu unutmamanız dileğiyle…

Yazar: Aile Danışmanı Tülin Göktürk

Instagram: @tulingokturk

Bilgi&Randevu: ailedanismani.tulin@gmail.com , Tel:05331618200

 

Ayrıca ‘Çocuklara Tuvalet Eğitimi Ne Zaman ve Nasıl Verilir?’ başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayınız.

‘Çocuklarda Tırnak Yeme Alışkanlığı’ başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayınız.