Çocukluk Döneminde Korkular

Türk Dil Kurumu’nun yapmış olduğu korku tanımı ‘’Bir tehlike veya
tehlike düşüncesi karşısında duyulan kaygı, üzüntü, kötü bir durum
oluşması ihtimali’’ ifadesi ile karşımıza çıkmaktadır. Korku, insanlarda
yaratmış olduğu bedensel duyumlar sonucunda savaş ya da kaç
davranışıyla kendini gösterir.

Korku kavramı çocuklarda bebeklik döneminden itibaren başlar ve
farklı gelişim dönemlerinde farklı korku içerikleri göstererek devam
eder. Çocuğun gelişimsel dönemlerine göre farklı korku içerikleri
oluştuğu gibi verilen tepkiler de farklılık gösterebilir.

Yaş Dönemlerine Göre Korkulara Göz Gezdirecek Olursak;

0-2 Yaş Döneminde Korkular
Geldiği dünyaya adapte olmaya çalışan bebeğin duyduğu ani seslere
verdiği ağlama ve sıçrama tepkileri ilk korku deneyimi sonucu oluşan
tepkilerdir.
Bebek annesini kendisinin bir parçası olarak görür. Annesinden uzak
kalmak, ortamda bulunmaması 0-2 yaş döneminde çocuklarda yoğun
kaygıya sebep olur. Çocuk yabancılara karşı daha tepkisel ve anneye
karşı bağımlıdır.

2-4 Yaş Döneminde Korkular
Bu dönemde bilişsel olarak farklı bir gelişimsel noktaya ulaşan
çocukların hayal gücü de gelişmeye başlamıştır. Çocuklar gelişimsel
özelliklerine göre bilmedikleri, yeni deneyimledikleri her şeyden
korkabilir. Bunlara örnek olarak hayvanlardan, maskelerden,
palyaçolardan, karanlıktan korkabilir. Hayali olarak canavar, hayalet
gibi gerçek olmayan kavramlardan da korkma söz konusudur.

4-6 Yaş Döneminde Korkular
Bu dönem çocukların okul çağına geldikleri ve güvenli ortamları
evlerinden yanlarında tanıdığı bir yetişkin olmadan ayrıldıkları birzaman dilimidir.

Çocukların bilişsel olarak dünyayı algılamaları ve
hayal gücünün de farklı boyuta geçerek gelişmeye devam etmesiyle
bazı korkularda şiddetlenme gözlemlenebilir.
Karanlık korkusu, canavar, hayalet, gök gürültüsü, cadı, periler, bazı
hayvanlar vb. korkular görülebilir. Aynı zamanda sosyal etkileşimin
arttığı bu dönemde çevreden duydukları ve gözlemledikleri olaylar
karşısında çevreden öğrenme sonucu gelişen korkular görülebilir.

6-12 Yaş Döneminde Korkular
Bu dönemde artık çocuk soyut işlemler döneminde olduğu için ölüm
kavramı, kaza, doğa olayları vb. durumları algılamakta ve
anlamlandırabilmektedir. Bu nedenle yakınlarının ya da kendi başına
bir şey gelme korkusu kaygı ya da kaygı bozukluğu şeklinde
gözlemlenebilmektedir.

ÇOCUKLUK ÇAĞI KORKULARI KARŞISINDA EBEVEYNELER NELER YAPMALI?

 Çocukluk çağı korkuları söz konusu olduğunda en önemli unsurlardan biri çocuklarla kurduğumuz iletişim dilidir.
Korkusunu dile getiren çocuğumuza “Bunda korkulacak ne var?”,
“Kocaman abla-abi oldun, bundan korkulur mu?” gibi cümlelerle
çocuğumuzun duygusunu görmezden gelmeye ya da
önemsizleştirmeye çalışmayın.
 Korkunun normal bir duygu olduğunu anlatma ve çocuğu
anladığınızı göstermek, yaş durumuna göre mantıklı açıklama
yapmak, kanıt sunma, konuyla ilgili kitap okuma gibi etkinliklerle
desteklemek önemlidir.
 Korkunun içeriği ve çocuğun yaş durumu göz önüne alındığında
günlük hayatını ciddi anlamda olumsuz etkileyecek bir düzeye
ulaştığında bir uzmandan yardım almak gerekir.
 Kendi çocukluğunuzdan örnekler vermek çocuklara çok iyi
gelmektedir. Kendi yaşadığınız bir durum olmasa dahi olmuş gibi
anlatıp, nasıl korkunuzu yendiğinizi anlatmak çocuğunuzu rahatlatacaktır.

Yazar: Çocuk Gelişimci, Aile Danışmanı Vildan Bilgin Oban

Instagram: @cocukgelisimci.vildan.b.o

Ayrıca dilerseniz,  ‘Çocuklarda Korku ve Kaygıyı Yatıştırma Yolları’ ve

‘Çocuklarda Duygu Regülasyonu (Ayarlaması) Nedir?’ başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.