Boşanma Sürecinin Çocuğa Olan Etkileri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hukuki yönden boşanma, evlilik sözleşmesinin sona ermesi olarak tanımlanmakla birlikte ailenin bölünmesine ya da tümden dağılmasına yol açan, eşler ve aile bireylerini yıpratan kritik ve karmaşık bir süreçtir.

Boşanma, aile bireyleri için oldukça sarsıcı bir süreç olarak kabul edilse de asıl sarsıcı süreç toplumun geleceği olan çocuklar içindir.

Boşanma, çocuklar için travmatik etkilere sahip bir durumdur. Çocuk bu süreçte psikolojik olarak bir yıkım yaşar. Çünkü aile dağılmış, anne ya da babadan biri evden uzaklaşmış veya her iki ebeveyn de çocuğu terk etmiştir. Bu durum, çocuğu psikolojik olarak olumsuz etkilemektedir.

Boşanma Süreci Çocuğu Nasıl Etkiliyor?

1. Genellikle boşanma sürecindeki en büyük kavgalar çoğunlukla çocuğun yanında olur. Yaşanan gergin süreç ve anne-baba kavgası çocukların kaygılı, korkmuş, öfkeli ve ürkek kişilik geliştirmesine neden olabilmektedir.

2. Anne-baba arasında yaşanan sürekli geçimsizlik ve kavgalar; çocuklarda tırnak yeme, parmak emme, altını ıslatma, saldırganlık, kıskançlık vb. davranış bozukluklarına neden olabilir.

3. Anne baba, çocuğun sevgisini kazanmak ve yaşanan suçluluk duygusunu bastırmak için çocuğa gereğinden fazla hediye, ödül sunabilmekte ve birçok davranışı hoşgörüyle karşılayabilmektedir. Bu durum çocuğun doyumsuz bir kişilik gelişimi göstermesine zemin hazırlar.

4. Çocuk, yaşanan bu süreçte taraf tutmaya, ara bulucuk yapmaya ve anne-baba arasında seçim yapmaya zorlanabilmektedir. Oysaki çocuk için en zor şey anne-baba arasında seçim yapmak zorunda bırakılmaktır.

5.  Bazı çocuklar, ayrılıktan dolayı kendilerini suçlarlar. Örneğin, 4 yaşındaki bir çocuk yemek yemediği ve ağladığı için annenin/babanın gittiğini düşünebilir. Çocuğun yaşadığı bu duygu, düşük benlik saygısı ve özgüven eksikliğine neden olabilmektedir.

Boşanma Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Ayrılmayı açıklayın: Anne-baba tarafından alınan ve yaklaşan ayrılık kararı çocuğa açıklanırken mümkünse her iki ebeveynde bulunmalıdır. Açıklama yaparken her iki ebeveyn de birbirlerini suçlama yoluna gitmeden, basit ve yalın bir dille çocuğun yaşına uygun şekilde anlatması önem arz etmektedir. Ebeveynlerin çocuklara, kendilerine kimin bakacağını anlatması ve diğer ebeveyni görmeye yönelik özel düzenlemelerin yapılması önemlidir.

Ayrılmanın çocuğun hatası olmadığını açıklayın:  Çocuklar anne babalarının boşanmasından dolayı kendilerini sorumlu hissederek suçluluk duygusuna kapılabilmektedirler. Bu sebeple, ayrılmanın sebebinin kendileri olmadığını anlatmak önemlidir. Ebeveynlerin bunu birkaç kere tekrarlaması gerekir.

Daha iyi hissetmenin zaman alabileceğini açıklayın:  Küçük çocuklara olup bitenler hakkında iyi hissetmemenin normal olduğunu ve diğer birçok çocuğun da ebeveynleri ayrıldığında bu şekilde hissettiğini açıklayın. Ayrıca anne-baba, duygularını “Ben de tıpkı senin gibi ayrılmadan beri zor zamanlar geçiriyorum ama biliyorum ki, bir süre sonra daha iyi olacak” gibi bir şey söyleyerek paylaşması da uygun olacaktır. En iyisi bu tür beyanların kısa tutularak diğer ebeveynin eleştirilmemesidir.

Ayrılıkla ilgili istediği her zaman konuşabileceğinizi belirtin:  Çocuklarınıza ayrılık hakkında istedikleri her zaman size gelmelerini söyleyin.  Çocukların yaşadıkları duyguları ebeveynleriyle paylaşarak ifade etmeleri hem çocuk hem de ebeveyn için sağlıklı bir süreç olacaktır.

Devamlılık sağlayın:  Çocukların yaşantısı ayrılıkla ne kadar az kesintiye uğrarsa, tek ebeveynli aileye geçişte o kadar kolay olacaktır. Bu nedenle bu zamana kadar uygulanan kurallar ve rutinler daha önce nasılsa bundan sonra da öyle devam etmelidir.

Sevginizin devam ettiğini belirtin:  Küçük yaştaki çocuklar boşanma veya ayrılıktan sonra anne-babanın artık kendisini sevmediğini düşünebilirler. Anne-baba olarak sevginizin devam edeceğini, annesiz ya da babasız kalmayacağını belirtin.

-Anne-babanın yapacağı yeni evlilikler varsa, öncesinde bu kişiler çocukla tanıştırılarak çocuğun duruma yaklaşımı değerlendirilmelidir.

-Aynı zamanda boşanma sürecinde çocuklar, nafaka, mahkeme gibi konulardan uzak tutulmalıdır.

Yazar: Gizem Nur Şanlıtürk, Çocuk Gelişimi ve Eğitimcisi

Instagram: @cocukgelisimci.gizemsanliturk

Ayrıca ‘İnatçı Çocukla İletişim’ başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayınız.

‘Çocuklarda Alt Islatma (Enürezis)’ başlıklı yazımıza ise buradan ulaşabilirsiniz.