Aile Tutumları Çocukların Davranışlarını Nasıl Etkiler?

Aile Tutumları Çocukların Davranışlarını Nasıl Etkiler?
Çocuğun ilk temas içinde bulunduğu ailesidir. Aile tutumları, çocukların gelişimi için hayat boyu önem taşır. Aile çocuğu yetiştirirken nasıl bir tutum izlediyse çocuk onu takip eder. Örneğin, aşırı koruyucu aile tutumunda aile çocuğunun yapacağı işleri onun adına kendisi yapar. Bunun sonucunda, çocuk çevresindeki kişilere aşırı bağımlı olma eğilimi geliştirebilir. Kendisine güveni olmayan, duygusal kırıklıkları olan bir kişiliğe sahip olmaya daha yatkındır. Bağımlı olan çocuk içe kapanıktır ve utangaçtır.

Aşırı hoşgörülü anne baba tutumunda aile içi sınırlar önemsenmez. Bunun sonucunda çocukta, aşırı hoşgörünün getirdiği sınırsızlık, sorumsuzluk ve bencillik görülür. Bir süre sonra evi çocuk yönetir. Sosyal uyumda güçlük çektiklerinden mutsuz bir yetişkin adayıdır.
Mükemmelliyetçi aile tutumunda aile çocuğun duygularını anlamadan her şeyin en iyisi olsun ister. Bunun sonucu çocukta, sürekli yüksek beklentiler sonucunda, istekleri karşılayamıyorsa kendini başarısızlığa uğramış hisseder. Çocuk nasıl olsa yapamıyorum düşüncesiyle öyleyse neden deneyeyim düşüncesini oluşturur. Çocuğu kendi istedikleri kalıba sokup kendi kapasitesinin üstünde beklentiler yüklenince çocukta aşağılık kompleksi oluşur. Kendi iç dünyasında sürekli çatışma halinde olan çocuk mutsuz ve doyumsuz olur. Kendi doğal iç güdüleri ile ağır kurallar arasında sıkışıp kalan çocuk sürekli sevgi ve nefret karışımı duygular yaşar.

İlgisiz aile tutumunda çocuk; ihmal edilmiştir ve yetişkin rolü almada zorlanırlar, kendini değersiz hisseder, kendisine olan saygısı gelişmez, olumlu olumsuz davranışların ayrımını yapamaz, toplumun kurallarını reddederler, ya içe kapanıktırlar ya da saldırgandırlar.
Reddedici aile tutumunda çocuğun yaptıkları sürekli eleştirilir. Çocuğun iyi yönleri değil kötü yönleri dile getirilir. Bunun sonucu çocukta; güvensizlik, saldırgan davranışlar, suça yönelik davranışlar görülür.
Tutarsız aile tutumunda, bu tip ailelerde disiplin vardır ama belirsizdir. Tutarsızlık anne babanın çok farklı eğitim anlayışına sahip olmasından kaynaklanabilir. Bunun sonucu çocuk ; yetişkinliğinde davranışlarını çevresindekilere göre ayarlar, sürekli tedirginlik ve gerginlik yaşar, ne yapacağına karar veremez. Seçimleri tutarsız olabilir.

Baskıcı – otoriter aile tutumunda kurallar zinciri vardır . Çocuklar ayrı bir birey değildir. Kurallara uyulmadığında orantısız cezalar verilir. Bunun sonucu çocukta; çekingen, başkalarının etkisinde kalabilen aşırı hassas yapı olabileceği gibi isyankar, kendine ve başkalarına zarar verebilen, suça yönelik davranışlar görülebilir.

Demokratik aile tutumunda, aile çocuğa kabul edici ve sevgi dolu yaklaşır. Çocuğun yaşayarak öğrenmesine izin verirler. Çocuklarını ayrı bir birey olarak kabul ederler ve yaşına, durumuna uygun seçenekler sunarlar. Çocuğun ilgilerini göz önünde tutarak yeteneklerini geliştirecek ortamı hazırlar. Böyle yetişen çocuklar , sağlıklı, sosyal uyum kurabilen, işbirliğine hazır, arkadaş canlısı, yaratıcı, bağımsız, başarılı, duygusal yönden dengeli ve mutlu bireylerdir.

Yazar: Uzman Klinik Psikolog İlayda Sanbay

Instagram: @pskilaydasanbay

Ayrıca ‘Çocuğum Küfür Ediyor Ne Yapmalıyım?’ başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayın.

‘Çocuklarla Nasıl İletişim Kurarız’ başlıklı yazımız için ise buraya tıklayın.