Çocuklarda Motor Gelişim

 

Çocuklarda Motor Gelişim

 

Motor gelişim hem genetik hem de çevrenin etkisiyle gelişmektedir. Ancak çevrenin etkisi daha fazladır.  Çocuğa tanınan fırsatlar onun için çok değerlidir.

Bebeğin doğumdan sonraki motor gelişimine ay ay bakacak olursak ilk iki ayda:

• Başını dik tutabildiğini (ilk 3 ayda halen tutamıyorsa nörolojik muayene önerilir),
• Kollarının bacaklarına nazaran daha etkin olduğunu,
• Yanağına veya ağız kenarına dokunulduğunda parmağını emmeye çalıştığını,
• Düz bir yüzeyde yüzükoyun yatarken başını 1-2 saniye kaldırdığını ve çenesini yerden kaldırabildiğini,
• Sert bir zeminde ayaklarını yere bastırarak tuttuğunuzda genellikle ileri doğru otomatik bir yürüme yaptığını görürsünüz (çocuğunuzun yürüdüğünü söyleyebilirsiniz, biz ise buna literatürde adımlama refleksi diyoruz).

3. ay ile birlikte:

• Kollarının ve bacaklarının daha kolay büküldüğünü ve hareketlerinin daha düzenli olduğunu,
• Ellerini yanlardan ortaya getirip göğüs ve çene üstünde birleştirdiğini görürken bacaklarının da sırayla tekmeleme davranışını yaptığını görmekteyiz.
• ayın sonunda bebekten artık yüzükoyun pozisyonda iken başını 90 derecelik açı ile kaldırmasını
• Kucağa alındığında başını dik ve sabit tutmasını,
• Karın üstü pozisyondayken omuzlarından destek alarak göğsünü kaldırmasını
• Bir yöne doğru yuvarlanabilmesini,
• Bir çıngırağı kavramasını bekleriz.

 

4 ve 5. aylarda ise

• Bir nesneye uzandığını ve nesneyi elinde tuttuğunu,
• Oturma pozisyonuna geldiğinde başını vücudu ile aynı hizada tutabildiğini,
• Bu ayların sona ermesiyle birlikte ise kurum üzüm gibi bir nesneyi avuçlayarak almasını bekleriz

.

6. aya geldiğinde

• Bebeğin artık sırt üstü konumda yatarken ayaklarına bakmak için başını yastıktan kaldırdığını,
• Beşikte, bebek arabasında destekle oturduğunu ve oturur pozisyonda tutulurken başını ve sırtını sabit şekilde dimdik tuttuğunu,
• Güçlü tekmeler atabildiğini,
• Yüzükoyun konumdan sırtüstüne ve sırtüstü konumdan ise yüzükoyun konuma dönebildiğini,
• Kısa bir süre tek başına oturabildiğini ve ayakta tutulduğunda dizleri bükerek gevşekçe bastığını,
• Kurum üzüm gibi bir nesneyi tırmıklayarak aldığını görebiliriz.

7. ve 8. ayda artık bebeğiniz desteksiz oturabilecek ve bir şeye veya birine tutunarak ayakta durmaya başlayacaktır.

Bebeğiniz 9. Aya geldiğinde:

• Dengesini yitirmeden yerde duran oyuncağı almak için öne doğru eğilebilir,
• Tüm bedenini, kol ve bacaklarını etkin bir şekilde hareket ettirebilir,
• Yerde yuvarlanarak kıvrıla kıvrıla ilerleyebilir, emekleyebilir
• Bir nesneye tutunarak rahat bir şekilde ayakta durabildiğini,
• Kuru üzüm gibi nesneleri baş ve işaret parmağı ile alabildiğini gözlemleriz.
• Bebek 9. ayında halen desteksiz oturamıyorsa nörolojik muayene önerilmektedir

9. Aydan sonra 10. Ve 11. Aylarda bir mobilyaya tutunarak yürüyebildiğini, ayakta tek başına durabildiğini görebilirsiniz.

1 yaşla birlikte:

• Tek başına yürüyebilir,
• Parmaklarını bir kıskaç gibi kullanabilir,
• Saplı nesneleri itebilir,
• Çorabını çıkarabilir.

13. ve 14. Aylarda merdivenleri emekleyerek çıkabilir, küçük nesneleri dar ağızlı bir kaba atabilir. Eğer çocuğunuz 1 yaşına geldi ve yürüyemiyorsa hemen endişe etmemek gerekiyor. Diğer alanlarını da iyi gözlemlemek gerekir. Büyük beceri ile emekleyen çocuklar geç yürüyebilmektedir. Çocuğa 16. aya kadar yürümesi için destek verilmektedir. Halen yürüyemiyorsa nörolojik muayene önerilmektedir.
14. ayında bebeğiniz:

• Kalemi eline alarak karalama yapmaya başlar,
• Güvenli bir şekilde yürümeye başlar,
• Büyük oyuncakları ve kutuları yerde itip çekebilir,
• Ayağıyla topa vurabilir,
• Elinde bir nesne tutarak başarılı bir şekilde yürüyebilir,
• Elinden tutarak merdivenden yukarı çıkma denemeleri yapabilir,
• Yetişkin sandalyesine çıkmaya başlar ve düşen oyuncağı almak için çömelir,
• Tahta küplerden 3 tanesini alıp kule yapar,
• 2 yaşına yaklaştıkça artık koşmaya başlayabilir..

2 yaşına geldiğinde:

• Kolaylıkla koşabilir,
• Geri geri yürüyebilir,
• Merdivenlerin yanından tutunarak çıkıp inebilir,
• Düşmeden küçük bir topu omuzdan yukarı ileri doğru atabilir,
• Şekerlerin ambalaj kağıtlarını çıkarabilir,
• 4-6 küpten kule yapabilir,
• Kalın sayfalı bir kitabın sayfalarını çevirebilir,
• Dairesel karalamalar yapabilir,
• Çatal, kaşık kullanmaya başlayabilir ve
• Zıplama denemeleri yapabilir.

2,5 yaşla birlikte

• Büyük bir topa tekme atabilir,
• 7 ve daha fazla küpten kule yapabilir,
• Kalemle yatay çizgi, çember çizmeyi taklit edebilir,
• Zıplayabilir ve
• Tek ayaküstünde 1 saniye kalmayı deneyebilir.

3. yaşta çocuk:

• Elinde bir şey tutarak merdiven çıkabilir ve inebilir,
• 3 tekerlekli bisiklete binmeye başlayabilir,
• 9-10 küpten kule yapabilir,
• Makas kullanmaya başlayabilir,
• Tek ayaküstünde 2 saniye kalabilir ve
• V, T ve H gibi harfleri çizerek taklit edebilir

4. yaşta ise:

• Ayaklarını birleştirerek zıplayabilir,
• 3 tekerlekli bisiklette ustalaşmıştır,
• Merdivenleri yetişkin gibi çıkıp, iner,
• +, x şekillerini kopya edebilir,
• Tek ayağı ile sıçramaya başlayabilir,
• Tek ayaküstünde 3-4 saniye durabilir.

5 yaşına geldiğinde:

• İnce bir çizgi üzerinde yürüyebilir,
• Parmak ucunda koşabilir,
• Tek ayaküstünde 6-8 saniye kadar durabilir,
• Ayak değiştirerek sıçrayabilir,
• Kalemleri ve boya fırçalarını ustalıkla kullanabilir.

6 yaşından sonra motor faaliyetleri artık daha da gelişmiştir:

• İp atlama,
• Tek ayaküstünde daha uzun durma,
• Paten kayma gibi davranışlarda ustalaşmıştır.

Çocuk 7 yaşından sonra ise spor, dans gibi daha karmaşık motor becerilere sahip olmaya başlar.

Motor gelişimde önemli olan çocuğa fırsat tanımak ve onu yapabilmesi konusunda desteklemektir.

 

Yazar: Çocuk Gelişimi Uzmanı,Aile Danışmanı, Halenur Oluç

Instagram: @cocukgelisimcihalenur

Ayrıca ‘Çocuklarda Gelişim Değerlendirmesi’ başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayın.

‘Çocuklarda Dil Gelişimi’ başlıklı yazımız içinse buraya tıklayın.