İnatçı Çocukla İletişim

Çocukların inatçılık gösterme eğilimi, istekli olmaları ve kesin olarak bazı şeyleri reddetmeleri yaygın görülen bir durumdur. Bu yazımızda çocuklarda inatçılığın başlama yaşı, inatçılığın nedenleri, ailelerin inatçılık karşısındaki tutumları, inatçı çocuğa karşı çözümler ve aileler için tavsiyelere değineceğiz. 

Hayır deme yeteneğinin çok önemli bir yaşam becerisi olduğunu unutmamalısınız. Okul yıllarında, sınıf arkadaşlarının bir dersten kaçmayı ya da başka kötü şeyler denemeyi önerdiği durumlarda çocuğunuzun inatçılığı faydalı olacaktır. Bu nedenle, çocuğunuzu sadece itaatsizlik gerçeği ile disipline etmeyin. Ebeveynlerin görevi, inatçı çocuğa düşüncelerini yapıcı yollarla savunmasını öğretmektir. Bunun için de çocuklarınızın yaşlarına göre verdikleri tepkileri doğru değerlendirmeniz gerekmektedir.

Küçük çocuklar dünyayı keşfetmeye yeni başlar. Dünyanın sınırlarını ve içindeki kişiliğini tanımlamayı öğrenmeye başlarlar. 0-3 yaşta, çocuk sadece durumu kontrol altına almak ve içinde bulunduğu anı ve materyalleri keşfetme eğiliminde olur. Yetişkinlerin istekleri yerine sadece kendi isteklerini yerine getirmek, durumu diledikleri yöne çekmek isterler. Bu aslında anne-babaya karşı gelme arzusundan değil, ortamın otoritesini kendi baskınlığına yöneltme ve keşfetme çabasından kaynaklanır.

4 yaş ve üzeri yaştaki inatçılık, yalnızca dünyayı tanıma arzusundan değil, deney yaparak aktif olarak değiştirme ihtiyacından da kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, çocuk “hayır” ı duyduğunda, tam tersini yapmak için sessizce ve dikkatle uygulamaya başlar. Aslında sadece, yetişkinlerin haklılığını sağlamak için pratikte teoriyi onaylama eğiliminde olurlar.

5-6 yaşta inat genellikle başkalarının bencilliklerine karşı bir protestodur. Bu tür bir davranışı yok saymak veya katı bir şekilde bastırmak, yalnızca direnci kırmaya yardımcı olmaz. Ancak çocuğu dinlememek ve onu yok saymak inatçı çocuğun psikolojik durumunu kötüleştirebilir. Bu durum çocuğu çok fazla sessizleştirip içe kapanık hale getirebilir veya karşı tarafın duyarsızlığı sebebiyle öfke patlamalarına yol açabilir.

Genç yaştaki çocukların inatçılığı farklı bir ölçekte kendini gösterebilir: inat bireysel sadece eylemler için geçerli olmayabilir ve yaşamın tüm alanlarını etkiler. Bir çocukla tartışırken, kendinize her zaman şu soruyu sorun: “Onun için yaşamda yapabileceklerinin ne olduğunu gerçekten biliyor muyum?”  Bunlar, hobiler, arkadaşlar, meslek ve diğer önemli şeyler olabilir. Ebeveynler genellikle bu tartışmalara odaklanmayı denerler. Gençlerle konuşurken ebeveynler, her zaman kendi istekleri veya gerçekleşmemiş hayalleri ile ilgilenirler.

Gençler ise inat ederek, aslında kendileri için çok önemli olan özgürlükleri, adaletleri, bağımsızlıkları gibi kavramları korur. Unutmayın ki, onlar maksimalistler – bu, bütün hedeflerine ulaşmak için doğrudan eylemi destekleyen bir kişiyle muhatap olduğunuz anlamına gelir. Gençlere seçim hakkı verin. Onlara, ortada ciddi bir risk olmadığı sürece, hatalarından ders alma fırsatı verin.

Çocuklarda söz konusu inat olduğunda, hassaslığın ötesinde ortaya çıkan şey, meydan okuma enerjisidir. Dışarıdaki otoritelerin aksine sezgisel zeka olarak adlandırdığımız iç bilgeliklerine güvenirler. Başka bir deyişle, çocuklar yüksek düzeyde iç motivasyona sahiptirler ve bir şey yapmak istediklerinde yüksek ihtimalle yapacaklardır.

Çocuklarınız bir konu hakkında inatlaşmaya başladıklarında sakin ve mantıklı kalmaya çalışın. Onların da birer birey olduklarını ve her yaşta seçim yapmak istediklerini aklınızda bulundurun. Çocuklarınıza şunun gibi sorular sorarak onları anlamaya ve orta yolu bulmaya çalışabilirsiniz: Neler oluyor? Bunu neden istiyorsun? Bu istediğin şey senin yaşına uygun mu ve sence senin işine yarayacak mı? Sana nasıl yardımcı olabilirim? Neden üzülüyorsun? Şimdi neye ihtiyacın var?.. Çocuklarınızla iletişim kurmaya ve onların isteklerine anlam vermeye çalışma çabanız çocuğa doğru mesajı gönderir. Temel olarak “Evet, seni önemsiyor ve dinliyorum. Seni seviyorum ve şu an istediğin şeyin uygun olup olmadığına karar vermeliyiz.” diyorsunuz. Yani ne çocuğu ne de isteklerini yok sayıyorsunuz, aksine onu anlamaya çalışıyorsunuz.

Yine, çocukları kazanmanın bir yolu, konuşmalarda onların kazanmalarını sağlamaktır. Bunda yanlış bir durum yoktur. Karşılıklı anlayışla ortak bir noktaya varmayı denemelisiniz. Çocuğu anlamaya çalışarak onu ceza, şiddet veya korkuyla değil, onun kişiliğini zedelemeden ona değer verdiğinizi göstererek eğitmiş ve kararlarınızı birlikte değerlendirmiş olursunuz.

İnatçı Çocuklu Ailenin Sabrını Arttırmaya Yönelik Pratik Bilgiler

Onlara ilham verin

Çok hassas çocuklar sözlerden, davranışlardan ve etraflarında gördüklerinden çok etkilenirler, konu inatçılık olduğunda bunu lehinize kullanabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuz matematikten nefret ediyor olabilir. Ancak belki de basketbola fazlasıyla ilgilidir. Seveceğini ve bildiğini düşündüğünüz bir basketbol oyuncusunun okul hayatına dair birkaç küçük hikaye anlatabilirsiniz. Bu, çocuğunuzun kendine rol model olarak seçtiği kişiye karşı yakınlık duymasına yol açacak ve derslerine daha fazla önem verecektir. Sevecekleri toplumsal figürleri örnek olarak gösterip onların kendilerine bir hedef belirlemesine yardımcı olmayı deneyebilirsiniz.

Bu taktikleri doğrudan denemekte başarılı olmasanız bile en azından denemek için çaba göstererek çocuklarda inadı yenmek için bir adım atmış olabilirsiniz.

Küçük adımlarla başlayın

Çocuğunuzdan, küçük yaşta olsalar bile çok küçük bir zaman için bile olsa sabırlı olmalarını beklemekle işe koyulabilirsiniz. Tabii ki, onlardan sadece sakinleşmelerini ve bardağa daha fazla süt koymadan önce 1-2 dakika sessizce beklemelerini isteyebilirsiniz, ama bu bir başlangıçtır. Çocuğunuz büyüdükçe, arzularını yerine getirene kadar onları daha uzun süre sabır göstermeleri için sınırlarını zorlayabilirsiniz.

Kendini kontrol etmeyi öğretin

Bir çocuk için, sabra sahip olmak, endişeli, istekli veya yorgun olsalar bile duygularını ve eylemlerini kontrol edebileceklerini ve kontrol etmeleri gerektiğini öğrenme meselesidir. Çocuğunuzun isteğini yerine getirmeden önce kendi kendini kontrol altına almasını isteyin. Bunu yapmak, yalnızca sabırsızlıkla davranmanın istediğinizi elde etmenin bir yolu olmadığı fikrini aşılayacaktır.

Amaçlı gecikmeler planlayın

Anlık memnuniyetin her yerde olduğu bir dünyada, ebeveynlerin bazı şeyleri amaçsızca geciktirmeleri, sabrı öğretmeleri gerekebilir. Kızınız bir köpek yavrusu istiyorsa, onu şimdi almanız için gerçek bir sebep olmayabilir. Ancak doğum gününü beklemek, önemli şeyleri bekleyebileceğini ve sonuçta her şeyin yolunda gitmesini sağlayabileceğini öğretebilir.

Sırayla hareket edin

Sabrı öğretmeyi düşünürken, hiçbir şey bir çocuk için eğlenmek için sırasını beklemekten daha iyi bir şey olamaz. Bu konuda daha iyi olmanın tek yolu pratik yapmaktır. Çocuğunuz salıncakta sırasını beklemekte zorlanıyorsa, nazik ve sabırlı olma ihtiyacını pekiştirmek için parka daha sık gidin. Tekrarlama, beklemeyle başa çıkmayı öğrenmesine yardımcı olacak.

Çocuklarımız sadece hassas olmaktan ibaret değildirler. Onlar fazlasıyla meraklı, yetenekli, zeki, ve evet, harika şeyler yapmak için doğmuş inatçı varlıklardır. Bunların aynı zamanda ebeveynlik yapmak, öğretmenlik yapmak veya bir arada uyumlu bir şekilde yaşamak için en kolay çocuklar olmadığının farkındayız. Ancak inatçı çocuklar kendi içinde mükemmel olma potansiyeli taşırlar. Sadece iyi değil, gerçekten de harika olmak isterler. Elbette, bunun çoğu omuzlarımıza ayrı bir yük ekler. Onları büyürken nasıl yetiştirdiğimiz, benzersiz armağanlarını nasıl desteklediğimiz ve inatçılığı üretken yollarla yönlendirme konusunda neler yaptığımız daha çok önem kazanır.

 

Ayrıca,

‘Çocuklarda Korkular’ başlıklı yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.

‘Kardeş Kıskançlığı İle Nasıl Başa Çıkılır?’ konulu yazımızı ise buradan okuyabilirsiniz.